Bartın - Amasra Antik Kenti Kazısı
2017 yılında Amasra Kum Mahallesi'ndeki okul inşaatı sırasında tarihi kalıntılara rastlanmasının ardından bölge koruma altına alınarak Amasra Müzesi Müdürlüğünce arkeolojik çalışmalar başlatılmıştır. Bir süre ara verilen çalışmalar 2022 yılında Amasra Müzesi Müdürlüğü başkanlığında ve Öğretin Üyemiz Prof. Dr. Fatma BAĞDATLI ÇAM danışmanlığında sürdürülmüştür. 2024 yılında Cumhurbaşkanı kararnamesi ile bilimsel kazı olarak ilan edildilen yerleşim. Prof. Dr. Fatma BAĞDATLI ÇAM'ın bilimsel başkanlığında devam etmektedir.
Bartın ili sınırlarında yer alan Amasra, başlangıçta Sesamos ismiyle MÖ 7.yüzyılda bir koloni kenti olarak kurulmuş, Hellenistik Dönemde Amastris ismiyle yeniden imar edilmiş ve Orta çağın sonlarına kadar önemini neredeyse hiç yitirmemiş bir antik kente ev sahipliği yapmaktadır. Amastris antik kenti Karadeniz’in antik coğrafyasında Paphlagonia bölgesinin kıyı kesiminde Herakleia Pontike (Zonguldak, Ereğli) ve Tios (Zonguldak, Filyos)’un doğusunda yer almaktadır.
Bartın ili sınırlarında yer alan Amasra, başlangıçta Sesamos ismiyle MÖ 7.yüzyılda bir koloni kenti olarak kurulmuş, Hellenistik Dönemde Amastris ismiyle yeniden imar edilmiş ve Orta çağın sonlarına kadar önemini neredeyse hiç yitirmemiş bir antik kente ev sahipliği yapmaktadır. Amastris antik kenti Karadeniz’in antik coğrafyasında Paphlagonia bölgesinin kıyı kesiminde Herakleia Pontike (Zonguldak, Ereğli) ve Tios (Zonguldak, Filyos)’un doğusunda yer almaktadır.
Çalışmamızın ana konusunu oluşturan Amasra’da var olan antik yerleşimle ilgili en erken veriler Koloni Çağından gelmektedir. MÖ 7. yüzyılda Miletos’un bir kolonisi olarak “Sesamos” adıyla kurulmuştur. Sesamos isminin geçtiği en erken kaynak Homeros’un İlyada isimli eseridir: “Kromna’dan, Parthenios Irmağının suladığı topraklardan, Sesamos ve Kydoros’tan gelen vahşi katırları pek meşhur olan Enetler’in ve Paphlagonialılar’ın başında korkusuz yürekli Pylaimenes…” Sesamos yerleşimine dair elde edilebilen yegane maddi kanıt sikkelerdir.
Herakleia Pontike tiranı Dionysios’un karısı olan Amastris, son Pers Kralı Dareios’un soyundan gelen bir Pers Prensesidir. Dionysios’un ölümünün ardından (MÖ 305), Diadokh Lysimakhos ile evlenen Amastris, MÖ 301 yılında Sesamos kentini synoikismos yoluyla Tion, Kromna ve Kytoros yerleşimlerini de içerisine alarak “Amastris” ismiyle yeniden kurmuştur. Kraliçe Amastris’in kurduğu kente dair tek ipucu bastırdığı sikkelerdir. Kent Hellenistik Dönem boyunca Pontus Krallığı hakimiyetinde yer alır. Ardından MÖ 66’daki Pompeius’un Mithridates VI Eupator’u yenmesinin ardından Roma Hakimiyetine girer ve Pontus et Bithynia Eyaletinin bir üyesi olur. Bizans Döneminde varlığını sürdüren kent, 13.yüzyılda Ceneviz kolonisi haline gelir. 1461 yılında Fatih Sultan Mehmet’in Karadeniz seferinde Osmanlı topraklarına katılıncaya kadar Ceneviz yerleşimi olarak varlığını sürdürür.
